Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın Resmi Gazete'de yayınlanan Maden Yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair bir tepki de Köşk Ziraat Odası Başkanı Veli Tuna’dan geldi. Başkan Tuna “Kaybettiklerimizi kazanma şansımız yok” dedi. Veli Tuna şu ifadelere yer verdi, “İçinde olduğumuz kriz çağında doğal varlıklarımızı, tarımsal üretimimizi ilgilendiren kararlar alırken çok dikkatli olmak zorundayız. Kaybettiklerimizi kazanma şansımız yok, çünkü kaybettiklerimiz çok uzun evrimsel süreçler sonucunda var oldular. Peki, bu durumun ne kadar farkındayız? Esasında görünen o ki hiç farkında değiliz, ülkemiz için oldukça önemli olan zeytin alanlarını madenciliğe kurban etmeyelim. Hem de bunu Paris İklim Sözleşmesine imza atmış bir ülke olarak yapıyoruz. Yetmiyormuş gibi, yasanın iptalini ülkemizde en azından 130 bin yıldır varlığını sürdüren bir ormanın termik santrallere kömür sağlaması için yok edilmesi gündeminin gölgesinde gerçekleştirdik. Akbelen Ormanında Zeytinliklerin 3 kilometre yakınında zeytin işleme tesisi dışında toz çıkaran hiçbir tesise izin vermediği için birçok maden ve enerji projesinin iptalini sağlayan Zeytin Yasası, Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik değişikliğiyle işlevsiz hale geldi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının hazırladığı değişikliğe göre, “kamu yararı” dikkate alınarak zeytinlikler ortadan kaldırılabilecek ve böylece madencilik faaliyetleri gerçekleştirilebilecek. ZEYTİNLİKLER NEDEN ÖNEMLİ? Zeytinlikler taşıdığı kültürel, ekonomik ve biyolojik değerler ile Anadolu’nun en önemli peyzajları arasında yer alıyor. Geleneksel zeytinlikler, zeytincilik faaliyeti ile özellikle Batı Anadolu’da yerel halka büyük katkı sağlarken, ekosistem olarak değerlendirildiğinde Türkiye’nin Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi (Bern Sözleşmesi) ile korumayı taahhüt ettiği birçok omurgalı türüne yaşam alanı sağlıyor. Bu noktada içinde olduğumuz çağda 1 milyon tür tehdit altında. Bu tehdidin esas nedeni ise insan baskısı ve yaşam alanlarının kaybıdır. ZEYTİN TARIMI TEHDİT ALTINDA Zeytincilikte önemli problemler yaşanırken böyle bir yasa iptali, sorunları bambaşka bir boyuta taşıyacak gibi görünüyor. Zeytin, uzun zamandır Anadolu’nun öksüz çocuğu gibi. Zeytin ağaçları birçok nedenle kesiliyordu; örneğin, imara açılan alanlar, otoyollar ve altyapı çalışmaları ülkemizdeki zeytin ağaçlarının yok edilmesine neden olan faaliyetler arasındaydı. Zeytinciliğin yok edilmesiyle yerel halk madenlere muhtaç hale geliyor. Hal böyle olunca da iklim krizi ve bu krizin sonuçlarına katlanmak önemli bir zorluk olarak karşımıza çıkıyor. Zira genç kuşağa sağlıklı, doğal varlıklarını koruduğumuz, sürdürülebilir tarımın yapıldığı zengin bir coğrafya bırakmıyoruz. Bilakis mevcut sorunlara yeni sorunlar ekliyoruz. ZEYTİN’İN EKONOMİDE YERİ Türkiye ekonomisine önemli bir katkı sağlayan zeytinin dikili olduğu alanların başında Aydın, Muğla ve İzmir geliyor. 2021 yılı itibariyle toplam zeytin üretimi 1.62 milyon ton olmuş ve bunun yüzde 75’i yağlık zeytinden oluşuyor. Bu değerle Türkiye dünyadaki ülkeler arasında zeytin ve zeytinyağı üretimi bakımından ilk beş arasında yer alıyor. Dünya zeytin alanları ve üretimi yıllara göre artış eğiliminde olsa da, zeytin üretimi; zeytin ağacının ekolojik isteklerinden dolayı başta Akdeniz olmak üzere Dünyada belirli bölgelerle sınırlı durumda. Türkiye’nin bu noktada hassas olması hem ekonomisi hem de zeytinin geleceği açısından çok önemli. ZEYTİN AĞACINA SAHİP ÇIKMALIYIZ Yaşadığımız coğrafyada dikili her bir ağaca sahip çıkmak zorundayız. Hele bu durum Batı ve Güney Anadolu için çok daha önemli. Buralarda varlığını sürdüren ormanlar başta söylediğim gibi son buzullar arası dönemden beri buradalar, dile kolay 130 bin yıldır varlıklarını sürdürüyorlar. Zeytin de bu ağaçlar gibi, belki son 130 bin yıldır bu coğrafyada var olmadılar, fakat sadece Anadolu için değil, Akdeniz için önemli bir sembol tür konumundalar. Neden mi? Bu ağaç 2 bin yıldır hem kendi coğrafyamızda hem de Akdeniz de ürün veriyor, kültürel bir miras ve biyolojik zenginliğimizi karakterize eden önemli bir bitki. Öyleyse 50 yıllık ömrü olan bir maden mi daha değerli, yoksa bir zeytin ağacı mı? Zeytinin kaderi böyle yasalarla hızla değişmemeli ve ülkemizin biyolojik zenginlikleri bu şekilde tehdit altına girmemeli.”