TBMM Genel Kurulu’nda, KİT Komisyonu raporlarına CHP Grubunun yaptığı itirazlar nedeniyle hazırlanan komisyon raporu üzerine AK Parti Grubu adına konuşan AK Parti Aydın Milletvekili ve TBMM KİT Komisyonu Başkanı Savaş, “Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde belirlediğimiz Türkiye Yüzyılı vizyonuyla ülkemizi dünyanın ilk 10 ekonomisinden biri yapma, milletimizin güvenliğini, huzurunu, refahını en üst seviyeye çıkarma hedefini birlikte başaracağız” ifadelerini kullandı. KİT Komisyonu bünyesindeki çalışma dönemine ilişkin açıklamalar yapan Savaş, “Görev yaptığımız süre içerisinde layıkıyla sorumluluklarımızı yerine getirmenin gayretinde olduk” diye konuştu.
TBMM Genel Kurulu, Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonunun, Kamu İktisadi Teşebbüslerinin 2017-2018 ve 2019-2020 Yılları Denetimine İlişkin Raporlarının Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğünün 2017-2020, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğünün 2017-2020, Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğünün 2019-2020, T.C. Ziraat Bankası A.Ş.’nin 2019-2020, Türkiye Halk Bankası A.Ş.’nin 2019-2020, Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’nin 2019-2020, Askeri Fabrika ve Tersane İşletme A.Ş.’nin 2019-2020, Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğünün 2019-2020, Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık A.Ş.’nin 2020, Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş.’nin 2019-2020, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğünün 2019-2020 Yıllarına Ait Bölümleri ile Raporların Bu Bölümlerine Yapılan İtirazlar ve Komisyonun Görüşü üzerinde mesai yaptı.
AK Parti Grubu adına Genel Kurul’a hitap eden Milletvekili Savaş, “Bilindiği üzere KİT'ler iktisadi alanda ticari esaslara göre faaliyette bulunmakta ve piyasa koşullarına göre hareket etmektedir. Buna istinaden, KİT'lerin genel bütçeli kuruluşların denetiminden farklı bir şekilde denetlenmeleri bir gereklilik hâline gelmiştir. KİT'ler, Anayasa’mızın 165’inci maddesi gereğince, 1987 yılında çıkarılan 3346 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesi Hakkında Kanun çerçevesinde Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından denetlenmektedir. Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; denetim, önce komisyonun ihtisas alanlarına göre kurduğu alt komisyonlar marifetiyle yapılmaktadır. KİT Komisyonu, alt komisyonun raporlarını ve ilgili kuruluşların raporlarındaki önerilere ilişkin cevap ve görüşleriyle birlikte ele alarak kuruluşların durumunu yeniden denetlemekte ve sonuçlandırmaktadır. Bu denetimlerde, denetlenen kuruluşların yönetim kurulları, yöneticileri, Sayıştay denetçileri, ilgili ve bağlı bulundukları bakanlık temsilcileri, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilileri ve ilgisine göre diğer kamu kuruluşları da hazır bulunmakta ve gerekirse dinlenmektedir. Görüşmelerin tamamlanmasının ardından kuruluşun bilanço ve netice hesaplarının ibra edilmesine veya edilmemesine gerekçeli olarak karar verilmektedir” dedi.
ŞEFFAFLIK VURGUSUNDA BULUNDU
Milletvekili Savaş, konuşmasında şu ifadelere yer verdi; “Bu kapsamda, 2017-2020 yılları arasındaki denetim programında yer alan tüm kuruluşların denetlenmesi için 65 alt komisyon, 56 üst komisyon olmak üzere 121 toplantı yapılmıştır. Bütün kuruluşların denetiminin tamamlanmasının ardından hazırlanan KİT Komisyonu raporu tüm milletvekillerine dağıtılmakta, Cumhurbaşkanlığına gönderilmekte ve şeffaflık adına Komisyonun internet sayfasında yayınlanarak denetim sonuçları kamuoyuna duyurulmaktadır.
Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bütün bu süreçlerden geçerek Komisyonumuzca hazırlanan 2017-2020 yılları arasını kapsayan raporlar sizlere dağıtılmıştır. CHP Grubu tarafından 3346 sayılı Kanun’un 8’inci maddesi uyarınca itiraz edilerek Komisyonca daha önce ibra edilen Çaykur ile TRT'nin 2017, 2018, 2019, 2020; Türkiye Taş Kömürü Kurumunun, Et ve Süt Kurumunun, Devlet Demiryollarının 2019 ve 2020 hesap yıllarının ibra edilmemesi talep edilmiştir. İlgili kanun gereğince Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankasının, Türkiye Halk Bankasının, Türkiye Şeker Fabrikalarının, Askerî Fabrika ve Tersane İşletmesinin, PTT'nin 2019 ve 2020; Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık Anonim Şirketinin ise sadece 2020 hesap yılına ilişkin itiraz edilerek genel görüşme yapılması istenmiştir. Söz konusu itirazlar aynı madde uyarınca önce Komisyonda görüşülmüştür. Komisyon, itirazların kabul edilmemesi yönündeki görüşünü rapora bağlayarak Genel Kurulda görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunmuştur.
Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; itirazlarda bahsi geçen Komisyonumuzun denetim çalışmalarına yönelik olarak Komisyon raporlarının geç yayınlanması hususuna açıklık getirmek istiyorum. Bildiğiniz üzere, 3346 sayılı Kanun Komisyonumuza denetim kapsamındaki kuruluşların hesap ve işlemlerini görüşerek nihai karara bağlama yetkisi vermiştir yani adı geçen Kanun’a göre esas denetim yeri KİT Komisyonu olarak öngörülmüştür. Görev yaptığımız süre içerisinde de Komisyon olarak denetim çalışmalarımızı zamanında ve eksiksiz bir şekilde yerine getirdik. Şu an itibarıyla 2022 Aralık ayında Komisyonumuza sunulan ve Komisyon üyelerimize dağıtılan 2021 Sayıştay raporları dışında önceki yıllara ait görüşülmeyen hesap dönemi bulunmamaktadır. Dağıtımı yapılan 2021 yılı raporları da yeni dönemde görüşülecektir.
“KİT’LER AK PARTİ DÖNEMİNDE DAHA VERİMLİ ÇALIŞMAYA BAŞLAMIŞTIR”
Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; cumhuriyetimizin ilk yıllarından itibaren kurulan KİT’ler özel sektörün gerçekleştiremediği yatırımları yapmak, özel sektöre öncülük etmek, ekonomik kalkınmayı sağlamak, piyasada düzenleyici rol üstlenmek, ekonomiyi yönlendirmek ve sosyal politika nitelikte faaliyetler vasıtasıyla gelir dağılımını düzenlemek amaçlarına hizmet etmiştir. Ancak daha sonra uygulanan politikalar sonucundan KİT’ler AK Parti hükûmetlerine kadar geçen dönemde kârlılık ve verimlilikten uzaklaşmış, görev zararları nedeniyle genel bütçe üzerine sürekli baskı oluşturmuştur. 2002 yılından itibaren AK PARTİ hükûmetleriyle birlikte ülkemizde siyasi istikrarın sağlanması, yakalanan güven ortamına bağlı olarak faiz oranlarının düşmesi sonucunda Türkiye ekonomisi ortalamanın üzerinde büyümüş, KİT’ler de daha kârlı ve verimli çalışmaya başlamıştır. AK PARTİ olarak iktidara geldiğimiz 2002 yılında bankalar dışındaki mevcut KİT’lerin aktif toplamı yaklaşık 41 milyar TL iken 2021 yıl sonunda bu rakam mevcut KİT’ler dikkate alındığında yaklaşık 12 kat artışla 483 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Yine bankalar dışındaki KİT’lerin hazineye katkısı 2002 yılında 1,9 milyar TL iken 2021 yıl sonu itibarıyla yüzde 236 artışla 6,4 milyar TL’ye yükselmiştir. Söz konusu KİT’lerin 2002 yılında yaptığı yatırım harcaması ise 1 milyar TL iken bu rakam 2021 yıl sonu itibarıyla 39 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. 2002-2021 yılları arasında KİT’lerin yatırım harcamalarının artması bizlere bu kuruluşların kaynaklarını cari giderlere değil yatırım harcamalarına yaparak ekonomiye fazlasıyla geri kazandırdıklarını göstermektedir.
Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; KİT Komisyonu denetimine tabi bankalara bakıldığında ise Ziraat Bankasının aktif büyüklüğü 2022 yılında 2,3 trilyon TL’ye, Halkbankasının toplam aktif büyüklüğü ise 2022 yıl sonu itibarıyla 1,4 trilyon TL’ye ulaşmıştır. Ziraat ve Halkbankası Covid-19 salgını nedeniyle yaşanan pandemi süresince hane halkına, reel sektöre, esnafımıza ve çiftçimize verdiği destekle ekonomimizin çarklarının dönmesi için önemli görevler üstlenmiştir. Kredi taksit ertelemeleri, borç yapılandırmaları dışında pandeminin olumsuz etkilerinin yoğun bir şekilde hissedildiği 2020 yılında yalnızca Ziraat ve Halkbankası yaklaşık 5 milyon vatandaşımıza bireysel destek kredisi, 755 bin esnafımıza esnaf destek kredisi, 500 bin çiftçimize de tarımsal nitelikli kredi kullandırmıştır.
“BAŞARILARIMIZA YENİLERİNİ EKLEYECEĞİZ”
Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türkiye büyük demokrasi ve kalkınma hamlesi sayesinde son yirmi yılda bir asırlık yolu katetmiş nihayet kendi hedeflerini, kendi vizyonunu belirleyip uygulayabilecek bir iklime kavuşmuştur. AK PARTİ olarak her alanda yaptığımız reformlarla ülkemizi 2023 hedeflerimize ulaştırmak için elimizden gelen tüm gayreti gösterdik. Aziz milletimiz de şahittir ki bu süreçte onca badireler atlattık, engelleri aştık, ülkemiz üzerine oynanan gerek siyasi gerek ekonomik nice sinsi planı boşa çıkardık. Şimdi ise cumhuriyetimizin ilk asrını geride bırakıp ikinci asrına başlayacağımız bu dönemde de Cumhur İttifakı olarak Türkiye Yüzyılı vizyonuyla güven ve istikrardan taviz vermeden başarılarımıza yenilerini ekleyeceğiz. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde belirlediğimiz Türkiye Yüzyılı vizyonuyla ülkemizi dünyanın ilk 10 ekonomisinden biri yapma, milletimizin güvenliğini, huzurunu, refahını en üst seviyeye çıkarma hedefini birlikte başaracağız.
Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 16 Temmuz 2018 tarihinde Komisyon Başkanlık Divanı seçimiyle başladığımız denetim çalışmalarımızı sonuçlandırıyoruz. Geride bıraktığımız beş yıl içinde KİT Komisyonu olarak önemli denetim çalışmaları gerçekleştirdik. Bu süre içerisinde denetim kapsamındaki KİT’lerin 2011-2016 yıllarına ait toplam 491 hesap döneminin denetim raporlarının yayınlanma sürecini tamamladık. Geçen hafta yapmış olduğumuz son toplantıyla birlikte 2017-2018-2019-2020 yıllarına ait denetim çalışmaları kapsamında toplam 323 hesap döneminin denetimini alt komisyonlar dâhil yüz yirmi bir günde gerçekleştirmiş olduk. Ayrıca, Komisyon gündeminde yer alan 2011-2016 yıllarını kapsayan denetim raporları 2019 yılında Genel Kurulda yapılan görüşmenin ardından sürecin tamamlanması sonrasında yayınlanmıştır. 2017-2020 yıllarını kapsayan denetim raporları ise bugün gerçekleştirdiğimiz görüşmeler sonrasında tamamlanacaktır. Böylelikle Komisyonumuzun denetimi kapsamındaki kuruluşların 2011-2020 yıllarını kapsayan son on yıla ait 814 hesap dönemine ilişkin denetim çalışmaları sonuçlandırılmış olacaktır.
Görev yaptığımız süre içerisinde layıkıyla sorumluluklarımızı yerine getirmenin gayretinde olduk ve 2021 yılına kadar KİT kapsamındaki tüm kurumların denetimlerini tamamladık. Bu süreçte emek veren başta Komisyon üyesi arkadaşlarım olmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreterliği ve Sayıştay Başkanlığı mensuplarına, Bakanlıklarımız ile kamu kurumlarının değerli temsilcilerine teşekkürlerimi sunuyorum. Beş yıl boyunca yapmış olduğumuz denetim ve inceleme çalışmaları nihayetinde hazırlanmış olan KİT Komisyonu Raporlarının hayırlara vesile olmasını diliyorum.”
YÖNETİM KURULLARI İBRA EDİLDİ
Yapılan görüşmeler sonucunda ayrı ayrı yapılan oylamalarla, Türkiye Radyo Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğünün 2017 ila 2020, Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğünün 2019 ve 2020, Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğünün 2019 ve 2020, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğünün 2017 ila 2020, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğünün 2019 ve 2020 yılları yönetim kurulları ibra edildi.
