Yemeğin lezzetini arttırmaya yönelik özel tat, koku ve aroması olan bitkiler kullanılır. Bunların bir bölümü taze, bir bölümü kurutulmuş yaprak, olgunlaşmış tohum ve kabuk şeklindedir. Taze olanların başlıcaları; maydonoz, nane, dereotu, soğan, sarımsak ve biberlerdir. Kırmızı biber taze olarak kullanıldığı gibi daha çok kurutulup irmik haline getirilerek baharat içinde de yer alır.

Baharat taze olarak kullanılmayıp kuru olarak değişik yemeklere lezzet ve aroma katmak için kullanılan sözcük anlamına gelir. Aslında nane, maydonoz, soğan gibi özel aromaya sahip sebzeler de kurutularak baharat grubunda yer alabilmektedir.

Baharata özellik veren öğeler bileşimlerinde bulunan esanslar denilen uçucu yağlardır. Bu nedenle baharat açıkta bekletilirse özelliğini yitirir, küflenebilir. Bundan dolayı baharat paket ya da kutu kapalı olarak saklanmalı, kısa sürede kullanılacak küçük paketler şeklinde satın alınmalı ve gerekirse soğutucuda bekletilmelidir.

Baharat grubundan tarçın, tarçın ağacı dallarının dış kabuğundan elde edilir. Kabuk olarak bulunduğu gibi toz halinde de bulunur. Kan şekerini dengeleme ve insülin duyarlılığını düzeltme özelliği ile diğer baharatlardan ayrılan tarçını, ara öğünde tüketeceğinizi sütün içerisinde veya meyve üzerine serpiştirerek rahatlıkla tüketebilirsiniz.

Baharatlardan en çok kullanılan karabiber ve acı kırmızı biber mide salgısını uyarır. Bu salgı asitli olduğundan mide hücreleri dayanıksız olan bireylerde gastrit ve ülser riskini arttırabilir. Mide yanması olan kişiler karabiber ve acı kırmızı biber yerine yemeklerini soğan, maydonoz, nane, domatesle lezzetli duruma getirebilirler. Aynı zamanda kırmızı acı biberin içerdiği kapsaisin metabolizma hızını arttırıcı bir etkiye sahip.

Bağışıklık sistemini destekleyen zencefil ve zerdeçal da en çok kullanılan baharatlardan. Şifa kaynağı yoğun olan zencefil yemeklerde ve Asya bölgesinde turşu olarak da kullanılır. Yüksek derecede uçucu yağlar içeren zencefil aynı şekilde yüksek vitamin ve besin kaynağıdır. Zencefilin köklerindeki yumrular dolaşım ve sindirim sistemini uyarıcı özelliktedir. Körü tozunun temel öğesi olan zerdeçal Batıda daha çok baharat olarak kullanılmasına rağmen Asya’da uzun zamandan beri doğal ilaç olarak kullanılmaktadır. Zerdeçal özellikle safra ve karaciğer fonksiyonlarını destekleyerek vücudun yenilenmesine yardımcı oluyor. Zerdeçalın etken maddesi curcumin’dir. Curcumin, serbest radikalleri vücuttan atmasına ve hücrelerdeki DNA hasarını önlemede olanak tanır. Curcumin vücut hücreleri tarafından doğal antioksidan üretimini de destekleyebilir.