“Neden Psikoloji?” diye ilk sorulduğunda çocukluğumdan beri bu mesleği istediğimi fark etmiştim. İnsanların davranışlarını, duygularını hep anlamaya çalıştığımı hatırlıyorum. Üniversite hazırlık sürecinde çok değerli rehber öğretmenlerim bana, “Bu bölümü istediğine emin misin?”, “Birtakım zorlukları var, yüksek lisans yapmazsan işsiz kalırsın.” gibi yönlendirmelerde bulundular. Alana adım atarken avantaj ve dezavantajlarının kısmen farkındaydım. Zor yanlarına rağmen isteğimden vazgeçmedim, akademisyen olma amacıyla yola çıktım.
Psikoloji lisans eğitimimiz süresince hocalarımız yüksek lisans yapmamızın gerekliliğini zihnimize kazıdılar. Hem kuramsal hem uygulamalı dersler aldık, farklı illerdeki kongrelere katıldık, hatta kongre düzenledik, derneğimize fahri üye olup çalışmalarını takip ettik. İyi bir donanımla ve etik bilinçle mezun olduğumuza inanıyorum.
Bir psikolog hizmet verirken yetkinliği hakkında her zaman emin olmalı, kendisini yeterli hissetmediği bir durumla karşılaşırsa bir meslektaşına, hocasına danışmalı ve yeni eğitimler almalıdır. Yüksek lisans kişiye yeterlilik kazandırır. Ancak süpervizyon dediğimiz eğitimle -alanında uzman hocalardan usta çırak ilişkisi ile yeterli ölçüde bilgi edinilmesi halinde- psikoterapi yapma yetkisi elde edilir. Kısacası Psikoloji alanına girdiyseniz kendinizi sürekli geliştirmek, bunun için zaman, emek, para harcamak ve etik davranmak zorundasınız.
Ne yazık ki alanımız kötüye kullanıma çok açık. İnsanlar dertlerine çare ararken istismarla karşılaşıyorlar. Yurt dışında veya uzaktan eğitimle psikoloji dersleri almış bazı kişiler, psikolog, klinik psikolog, terapist gibi unvanları kullanarak çıkar sağlama peşindeler. Sahte psikologlar insanları hem duygusal hem maddi olarak sömürüyor. Hiç bir eğitim almayıp kişisel gelişim kitapları okuyup kendini geliştirdiğini sanan bazı kişilerin de psikologluğa soyunması ayrı bir konu.
Peki, nasıl ayırt edeceksiniz sahte psikologları gerçeklerinden?
Sahte psikoloğun kimlik ve eğitim bilgilerine kolayca ulaşamazsınız. Arama motorlarında bir tarama yaptığınızda isim ve unvan bilgilerinin farklılaştığını görürsünüz. Kendilerini uydurma unvanlarla da tanıtabilirler; terapi uzmanı, ilişki uzmanı, yaşam koçu, hayat danışmanı, bilinçaltı temizleyicisi gibi… Eğitim bilgileri ise tamamen belirsizdir. “Yüksek lisansını Amerika’da tamamladı” gibi belirsiz cümleler karşınıza çıkar. Belli bir üniversiteden diploması varsa bile Türkiye’de denkliği yoktur. İşin daha da ilginci, bazılarının bilinen bir üniversite adı yazıp, hiç olmayan bir bölümden mezun olduklarını iddia etmeleri. Düpedüz kandırmaca.
Geçtiğimiz günlerde kendisini psikolog olarak tanıtan ünlü bir yazarın bu unvanı kullanacak düzeyde eğitimi olmadığı ortaya çıktı. İtiraf etmeliyim ki, hiçbir kitabını okumadığım halde ben de onu psikolog zannediyordum, çünkü bir gazetede röportajını okumuştum. Bu kişiler gazetecileri, televizyon programı yapımcılarını ve halkı kandırıyorlar. Toplum ruh sağlığına zarar verici nitelikte söylemleri var. Ancak şunu da belirtmekte fayda var, birçok ulusal TV kanalı para karşılığında konuk alıyor, yayın saatine ve yayında kalış süresine göre meblağ değişiyor. Hem sahte psikolog reklamını yapıp kazanıyor, hem TV kanalı. Dolayısıyla mevzubahis para olduğunda kişinin yetkinliği veya sahteliği pek araştırılmıyor.
Tabi bu boşluklar hala bir meslek yasamızın ve odamızın olmamasından kaynaklanıyor. Sahte bir mühendis, eczacı, doktor, avukatla karşılaşmamız çok nadirdir. Çünkü meslek odaları güçlü yapılanmalar. Herhangi bir TV kanalı, konuk edeceği kişinin salahiyetini meslek odası ile iletişim kurarak kolayca öğrenebilir. Üye kaydı olmayan kişi konuk edilmez, para karşılığı konuk alınıp reklam yapılmasına da müsaade edilmez.
Sahte psikologların daha fazla umut tacirliği yapmamaları, insanları daha fazla kandırmamaları için tek yol Türk Psikologlar Derneği’ne bildirilmeleri. Ayrıca hangi mecrada görüldüyseler, o gazetelerin ve TV kanallarının iletişim bölümlerindeki adreslere mail atılabilir.
Ancak bu koşullarda sahte psikologlara dur diyebiliriz.
https://www.psikolog.org.tr/tr/forms/sahte-psikolog-bildirimi
http://aydinterapi.com/uzman-klinik-psikolog-nilay-konduz-kutbay/60-18.html
