Psikiyatride resmi bir tanı olmayan ancak son zamanlarda çok bahsedilen “Ördek Sendromu” Stanford Üniversitesi’nin bazı araştırmacıları tarafından tanımlanmıştır. Öğrencilerin aslında hedeflerine ulaşmaya çalışırken hayatlarında pek çok sorun yaşadıkları halde, dışarıdan aşırı sakin görünmelerini ifade etmek için kullanılmıştır. Çünkü biz de ördekler suyun üstünde süzülürken çok sakin olduklarını zannederiz, halbuki ayaklarını bir palet gibi sürekli çırparak suyun üzerinde kalmaya ve yiyecek bulmaya çalışırlar.
Ördek sendromu sosyal medyaya uyarlandığında ise, kişinin paylaştığı fotoğraf, söz ve videolarda kendisini olduğundan daha farklı, daha mutlu göstermeye çalışması ve herkesin kendisinden daha iyi durumda olduğunu düşünmesi olarak ifade edilebilir.
Sosyal medyada ördek sendromu kısır döngü şeklinde yaşanıyor. Şöyle ki, bir kişi aslında pek çok sorun yaşadığı halde çok mutlu, sorunsuz rolü oynuyor; bunu gören sıkıntı yaşayan kişi de “herkes mutlu bir ben mutsuzum”, “insanlar hiç zorluk çekmiyorlar” gibi düşüncelerle bir yanılgının içine düşüyor. Hatta bu yüzden bazı araştırmacılar bu durumu “çirkin ördek sendromu” olarak adlandırmış.
ABD’de iki araştırmacı doktor, ördek sendromunun ne gibi sonuçlara yol açabileceğini çarpıcı bir biçimde raporlamıştır. Ördek sendromu, depresyon, kaygı bozuklukları, erken ölüm ve başka pek çok ruhsal ve fiziksel hastalığa yol açabilir.
Ördek sendromunun gelişmesine katkıda bulunan etmenler nelerdir diye soracak olursanız pek çok faktör var. Mükemmeliyetçilik, rekabet duyguları, sosyal medya baskısı, özgüven azlığı, ailede aşırı korumacılık, olumsuz beden imajı, kendini aşırı eleştirme, olumsuz yaşam olayları karşısında çaresizlik hissi, aile içi şiddet, kayıplar, okul problemleri, akran zorbalığı, boşanma, yoksulluk yaşayan kişiler daha fazla risk taşıyor.
Tedavi konusu genel bir ifadeyle özetlenecek olursa, psikoterapi, destekleyici terapiler, hayat tarzında ve davranışlarda değişiklikler, gerçekçi olmayan düşüncelerin değiştirilmesi, duyguları fark etme, gerçekçi hedefler koyma, sorun çözme becerileri ile bu sendromun üstesinden gelinebilir.
Peki ördek sendromu önlenebilir mi? Stres yönetimi, destekleyici ilişkiler, danışmanlık ve rehberlik önemli. Kişi stresi ile sağlıklı şekilde baş etmeyi öğrenirse; güvende hissettiği, değer gördüğü ilişkiler geliştirebilirse; gerektiğinde doğru rehberlik ve danışmanlık alabilirse bu sendromu önlemek mümkün olur.
