Hipoglisemi tam anlamıyla düşük kan şekeri anlamına gelir. Normalde vücuttaki çeşitli salgı bezleri ve bunların salgıladığı hormonların beraber çalışması ile kan şekeri düzeyi belirli sınırlar içinde kalır. Bu kontrol mekanizmalarının bozulması sonucu hipoglisemi (düşük kan şekeri) veya diyabet (yüksek kan şekeri) ortaya çıkar.
Pankreastaki hücreler yemeklerden sonra kanda glikoz düzeyinin yükselmesine insülin hormonu salgılayarak yanıt verir. İnsülin, bütün vücutta hücrelerin glikoz alma hızını arttırarak kandaki glikoz düzeylerini düşürür. Açlık veya egzersiz durumlarında görüldüğü gibi, kandaki glikoz düzeylerindeki düşüş pankreastaki hücrelerin salgılanmasına neden olur.
Hipoglisemiyi teşhis etmek için kullanılan standart yöntemler, kanda glikoz düzeylerinin ölçülmesini içerir. Açken kandaki normal glikoz düzeyi 70 ile 105 arasındadır. İki ayrı zamanda açken yapılan ölçümlerde kanda glikoz düzeyi 140 mg/dL değerinin üstünde çıkmışsa teşhis diyabettir. Ölçümler 50 mg/dL değerinin altında ise teşhis açlık hipoglisemisidir.
BESLENME
Beslenme denetimi, hipogliseminin başarıyla tedavisinde temel unsurdur. Hipogliseminin tedavisinde lif ve kompleks karbonhidratlar bakımından zengin, şeker miktarı düşük bir beslenme en çok tercih edilen diyet olarak destek ve onay bulmuştur. Karbonhidratlar, hipogliseminin oluşumunda , önlenmesinde ve tedavisinde başrolü oynar. Beyaz şeker, beyaz ekmek ve hamur işlerinin tüketilmesiyle kan şekeri düzeyleri hızla yükselir ve kana şekeri denetimi zorlaşır. Meyve sularının sıkılması sırasında hücreler parçalandığından şekerin vücuttaki emilim hızı artar bu nedenle meyve ve sebze suları hipoglisemi açısıdan sorun yaratabilir.
Kan şekeri düzensizlikleri yetersiz lif alımı ile açıkça bağlantılıdır. Rafine şeker tüketiminin azalması ve lif bakımından zengin, kompleks karbonhidratlarla (tam buğday ekmeği, bulgur pilavı vb...)beslenilmesi gerektiğini gösterir.
Tüm basit, işlenmiş ve konsantre karbonhidratlardan uzak durulmalı; kompleks karbonhidrtalara ve lif açısından zengin besinlere ağırlık verilmelidir. Düzenli olarak baklagiller tüketilmelidir. Sık ve az yemek yemek, kan şekeri düzeylerinin dengelenmesinde daha etkili olabilir. Hipoglisemiye neden olabileceğinden alkol kullanımından kaçınılmalıdır.
EGZERSİZ
Uygun bir egzersiz programıyla hipoglisemiyi önleme planının önemli bir parçasıdır. Düzenli egzersizin, kan şekeri denetimi üzerindeki olumlu etkileri mevcuttur. Dünya Sağlık Örgütü, haftada üç kez yarım saat orta düzeyde aktiviteyi önermektedir.
Uzm.Dyt.Olcay Barış
