Bazı mevsim dönümlerine atalarımız tarafından farklı isimlerle adlandırılabiliyor. Pastırma sıcakları, Berdül'acüz yani kocakarı soğukları gibi. Peki, Berdül'acüz nedir, kocakarı soğukları ne zaman başlar?
Kapıdan baktırıp, kazma kürek yaktıran mart ayının içerisindeki bazı günler farklı isimlerle adlandırılıyor: Sın, Sinnaber, Vabır, Amir, Mutemir, Muallel, Matfiyülcemer… Baharın müjdecisi olan mart ayının ortalarında buz gibi bir soğuk getiren bu 7 günün ise genel bir adı var: Berdül’acüz. Her ne kadar kışın en sert hissedildiği dönem olsa da baharın ayak seslerini duyuran, Berdül’acüz 10-17 Mart arasında yaşanıyor.
NEDEN KOCA KARISOĞUKLARI DENİYOR?
Halk dilinde "kocakarı soğukları” olarak da bilinen Berdül'acüz aslında oldukça anlamlı bir benzetmeden geliyor. "Acüz" omurgamızdaki "kuyruk sokumu" dediğimiz son kemiğin ismi. Yani soğuğun kuyruk sokumuna kadar hissedilmesinden dolayı böyle bir benzetme söz konusu. Bu kelime Arapça’da kocakarı manasına gelen "acüze" sözcüğü ile karıştırılınca, bir de üstüne bu soğuklarda çok fazla yaşlı kadının hayatını kaybetmesi söz konusu olunca deyim halkın ağzına "kocakarı soğukları" olarak kalmış.
KOCAKARI SOĞUKLARI NE ZAMAN BAŞLAR?
Cemrelerin düşme sürecinde havanın, suyun ısındığına, toprağın canlandığına tanık olunursa da henüz kış bitmemiştir. Çünkü 10-17 Mart arası günlerde Kocakarı soğukları, Berd-el acûz soğukları olarak adlandırılan soğuk ve yağışlı havalar hüküm sürer. 1 Şubat -21 Mart arası elli günlük sürenin bitiminde kış da bitmiştir ve bahar gelmiştir. 21/22 Mart, Türk kültüründe “Yeni Gün”, yani yılbaşıdır. Bununla birlikte soğuklar sona ermemiştir. Hayvancılık ve çiftçilikle uğraşan toplumlar takvimlerini, mevsimlerin değişimini ve mevsim süresince görülen hava koşullarını gözlemleyerek düzene koymuşlardır.
Toplumun ortak dili, deneyimi veya geleneksel bilgi birikimi olarak adlandırdığımız ortak toplum dili toprağın ne zaman sürüleceği, ne zaman ekileceği ve hasatın ne zaman yapılacağı halk kültürünün bu takvimi belirler.