Günümüzde, teknolojideki hızlı gelişmelere de paralel olarak, insanların birbirleriyle iletişim kurma tercihi, hatta sosyalleşme yolu olarak daha çok interneti tercih etmeye başlamaları ile beraber, sosyal medya hukuki olarak toplum hayatının önemli bir parçası haline gelmiştir.
Facebook, Instagram ve Twitter kullanıcılarının artık yüz milyonları bulduğu sosyal paylaşım uygulamaları, sosyal hayatın bizzat kendisine tekabül eder hale geldiğinden, hukuki olmasının yanı sıra sosyolojik birer olgu olan suçların da çok farklı tezahürlerine sosyal medyada rastlamak mümkün hale gelmiştir.
Sosyal Medya Üzerinden Gerçekleştirilen Hakarette Delil Olarak Kullanılan Argümanlar Nelerdir?
Sosyal medya üzerinden icra edilen hakaret suçuna ilişkin deliller, ekran görüntüsü, URL adresi, IP adresi, trafik bilgilerinin (log kayıtlarının) tutulması ve saklanması olarak karşımıza çıkmaktadır. Elektronik deliller kolay zarar görebilen, değiştirilebilen ve yok edilebilen deliller olmaları nedeniyle yargılama sürecinde anılan delillerin doğruluğu, yargılamanın objektif ve tarafsız olması bakımından oldukça önemlidir. Delillerin bilgisayar veya ekran çıktısı olarak hazır edilmesi halinde delil özelliği taşıyan şeyin çıktı değil, dijital ortamdaki verinin kendisi olması gerekmektedir. Delilin güvenilirliği oldukça önemli olup, güvenilirlik delilin muteber olup olmadığına, tarihe uygun olmasına ve nesnel olmasına bağlıdır.
Anılan sosyal medya platformlarının hakaret, taciz ve nefret suçu içeren paylaşımları yapan hesaplara ilişkin cevabı gelmese ya da olumsuz sonuç alınsa bile, savcılıkların kovuşturmaya yer olmadığı kararı vermemesi gerekmektedir. Nitekim, Yargıtay kararlarında da bu durum, “Facebook, Twitter, Instagram isimli sosyal paylaşım siteleri ile ilgili olarak yapılan istinabe taleplerini ABD adIî makamlarının cevaplamadığı bu nedenle şüpheliye ulaşılamadığı gerekçesiyle iddiaların soyut nitelikte kaldığından bahisle kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş ise de, söz konusu sosyal medya hesabı ile ilgili açık kaynak araştırması yaptırılması, şüphelinin kimlik bilgilerinin tespiti durumunda savunmasının alınması ve sonucuna göre karar verilmesi gerektiği belirtmektedir.
Sosyal Medya Üzerinden Gerçekleştirilen Hakaret Suçunun Sorumlusu Kimdir?
Sosyal medya üzerinden gerçekleştirilen hakaret suçunun sorumluluğu bağlamında, hakaret suçuna ilişkin paylaşımı yapan doğrudan mesul olmakla birlikte, içerik, erişim ve yer sağlayıcıları ile günümüzde sosyal medyada sıklıkla karşılaşılan çok sayıda üye sahibi grupların yöneticileri de sorumluluk taşımaktadır.
Sosyal Medyada Hakaret İçerikli Gönderinin Beğenilmesi veya Paylaşılması Suç mudur?
Sosyal medya platformlarındaki kullanıcı sayısının yüksekliği hakaret içeren bir paylaşımı yapanlar ve bu paylaşımı beğenenler için de cezai sorumluluğa yol açabilmektedir. Hakaret suçu teşkil eden paylaşımların beğenilmesi ve daha fazla kişiye ulaşması halinde mağdurun maddi ve manevi olarak uğradığı zararlar ciddi boyutlara ulaşabilmektedir.
Beğenme faaliyetiyle paylaşımın daha çok kullanıcı tarafından görülmesine beğenilmesine ve paylaşılmasına aracılık edilmesi, beğenen kişinin içeriğin yayılmasına neden olması ve söz konusu işlemiyle içeriğe onay vermesi “içeriği kendine mal etme” özelliği taşımasından dolayı
faillik sıfatını haiz olduğu değerlendirilmektedir. Ancak beğenen kişinin hakaret unsuru içeren paylaşıma özgün düşüncesini eklememiş olması kapsamında ele alındığında, beğenen kişinin içeriği kendine mal edecek şekilde hareket etmemiş olduğu, bu itibarla söz konusu suçun faili olmayacağının kabulü gerekmektedir.
Onur, şeref ve haysiyeti ihlal eden hakaret içeren bir paylaşım hakaretin özgün bir şekli olarak değerlendirilebilmekte, anılan içeriği paylaşan kişinin fail olarak tanımlanabilmesi mümkün olabilmektedir.
Sosyal Medya Üzerinden İşlenen Hakaret Suçunda IP Adresi Sahibinin Sorumluluğu Var mıdır?
Kamuya açık yerlerde, internet kafeler, kütüphaneler, işyerleri, okul bilgisayarları, yurt, otel ve pansiyonlar gibi diğer umuma açık ortamlarda işlenen suçlarda fail tespit edilemediği sürece hakaret suçu cezasız kalabilmektedir. Çok sayıda kişinin kullanmadığı yerlerde işlenen hakaret suçunda IP adresi sahibinin sorumluluğu önem taşımaktayken, umuma açık yerlerdeki IP sahiplerinin de sorumlulukları bulunmaktadır.
Sosyal Medyada Yapılan Hakaretin Silinmesi Durumunda Sorumlu Cezalandırılabilir mi?
Hakaret suçuna temel teşkil eden paylaşımın silinmesi halinde de haysiyetleriyle oynanan kişilerin mağduriyetlerinin giderilmesi, itibarlarının muhafaza edilmesi gerekmektedir. Bu çerçevede, yapılan bazı işlemlerde silinen içeriğe erişilebilmesi bakımdan Facebook, Twitter ve Instagram sosyal medya platformlarına iletilen müzekkerelere yanıt alınamamakta, faile ilişkin bilgi edinme çabaları akim kalmaktadır. Bu gelişme de anılan durumun tanıkla kanıtlanması lüzumunu doğurmaktadır. Beyan delili türlerinden en önemlisi olarak ifade edilen tanık beyanının güvenilir olması çok önemlidir. Zira, kovuşturma sürecinde mahkeme tanığın beyanını muteber görmezse, diğer delillere bakmak suretiyle bir karara varabilmektedir.
Bu çerçevede, tanık beyanlarının güvenilirliği, delil niteliği taşıması bakımından tanığa yemin ettirme, tanığın güvenilirliğini denetlemek için soru sorma, çapraz sorgu, yüzleştirme, tanığın tekrar dinlenilmesi gibi yargılama faaliyetleri icra edilebilmektedir.
